Абай атындағы кітапханада “Бәйтерекке апарар жол” қиял-ғажайып романының тұсаукесері өтті. Кітаптың авторы семейлік журналист Айман Шәріпханова болды. Романның негізі мифтер мен аңыздар, ертегілер, дәстүрлер мен рәсімдер, қазақтардың мақал-мәтелдері, – деп хабарлайды Semeynews.kz.
“Мен әлемдегі миллиондаған адамдар сияқты қиялды жақсы көремін. Бұл дерлік ертегілер, тек олар ұзағырақ, оларда оқиғалар егжей-тегжейлі және кейіпкерлер көбірек сипатталған. Алайда, түркі халықтарының көпшілігінде ежелгі мифтер мен аңыздар кейбір айырмашылықтармен бірдей.
Қиял жанрында жазатын авторлардың шығармаларын оқи отырып, мен олардың арасында неге қазақтың ұлттық мәдениетіне негізделген романдар жоқ деп ойладым? Өйткені, қазақтар фольклорының әлемі өте алуан түрлі және бай! Бірақ бізде, бүкіл әлем сияқты, негізінен шетелдік кейіпкерлер бар. Біздің балалар жақсы біледі Батман немесе өрмекші кім, хоббиттер, орктар, гоблиндер және т.б. Ал қазақтарда өте қызықты және ерекше ертегі кейіпкерлері бар, олар қызықты қиял-ғажайып кейіпкерлерге айналуы мүмкін.
Мен оларды белгілі бір жағдайларға ауыстырдым және олардың бейнелері мен кейіпкерлерін ашуға тырыстым”, – деп түсіндірді романын Айман Шәріпханова .
Романның басты кейіпкері Тілеміс есімді бала. Бұл күшке, батылдыққа, ақылға, тапқырлыққа, мейірімді және батырлыққа ие, өз өмірін аямай, жаулармен жеңіске жету үшін ортақ мүдделер үшін күресуге қабілетті, әскерді басқара алатын көшбасшы эпикалық батырдың дәстүрлі бейнесі. Тілемісте сиқырлы ештеңе жоқ. Бұл қарапайым бала, көптеген кемшіліктері мен әлсіздіктері бар, олар сюжеттің дамуы барысында оқырманға мүлдем басқа адам ретінде көрінеді. 10 жасқа дейін ол семіз, ебедейсіз бала болды, қатты кекештенді, акрофобиясы болды-биіктіктен қорқу. Бірте-бірте адамның өзгеруі орын алады, адамның ерік-жігерінің әлсіздіктерінен, оның еркін таңдауынан жеңісі көрсетіледі. Роман кейіпкерлерінің қатарында қазақ ертегілерінің теріс кейіпкерлері – Албасты бақсы, Жезтырнақ, Конаяк орманының рухы және басқалары бар.
Романда көшпенділер мен қала тұрғындарының бейбіт өмірінің көріністері, атап айтқанда халқының басты мерекесі – Наурыз сипатталған.
Сәбидің дүниеге келуіне байланысты шілдехана, жарыс қазан, шабандоздарға арнау, алтыбақан төңірегіндегі жастар жиындары – алты бөренедегі әткеншек және т.б. салттық мерекелердің суреттері де егжей – тегжейлі жазылған. Романдағы дала тұрғындарының киімдері мен тамағы түркі халықтарының нағыз ата-бабаларымен бірдей. Антикварлық тағамдарды дайындаудың бірнеше шынайы рецептері берілген, қазір ұмытылған.
Роман авторы фольклорды шексіз шабыт алуға болатын білімнің сарқылмас қоймасы және жыртылмаған тың жер деп санайды.
Semeynews.kz
