Көрінбейтін майданның жауынгері – Евсей Макаров

Ал Ұлы Отан соғысы жылдарында майданнан жаңалықтар алудың басты көзі халық үшін ең алдымен радио болды. Радиохабарлар миллиондаған кеңес халқына майдандағы жағдай туралы жедел ақпарат алуға мүмкіндік берді. Соғыс басталғаннан бері хабар тарату жүйесі үлкен өзгерістерге ұшырады. Көптеген хабар тарату станциялары мен редакция қызметкерлерін елдің батыс аудандарынан шығысқа қарай эвакуациялау қажеттілігі туындады. Соғыс жылдарында Семей қаласында, жалпы Семей облысында радиохабарлардың қалыптасуы Евсей Моисеевич Макаровтың есімімен тікелей байланысты, оның құжаттары Қазіргі заманғы тарихи құжаттама орталығында мемлекеттік сақтауда.

Евсей Моисеевич Макаров, 1913 жылы Украинада, Днепропетровск облысының Никополь қаласында дүниеге келген. 1935 жылдан 1937 жылға дейін 2-ші Қызыл Ту кавалериялық казак дивизиясында қызмет етті. Әскерде саяси қызметкерлердің дивизиялық курстарын бітірді. 1940 жылы Украинаның ЛКСМ қалалық комитеті тораптық радиохабарлардың уәкілетті редакторларының курсына жіберілді, содан кейін ол Украин радио комитетінің Никополь тораптық радиохабарларының редакторы болып жұмыс істеді.

Соғыстың басталуымен Евсей Моисеевич Солтүстік Кавказға, Ставропольге жіберіледі, онда ол БКП(б) Апанасьев аудандық комитеті органының «Жеңіс туы» («Знамя Победы») газетінде журналист және редактор болып жұмыс істеді.

1942 жылдың тамызында Евсей Макаров отбасымен бірге Қазақстанға, Қазақ КСР Халық Комиссарлары Кеңесінің жанындағы радиоақпарат және радиохабар тарату комитетінің қарамағына жіберілді. 1942 жылдың қазан айында ол Семей қаласына жаңадан құрылған облыстық радио Комитетінің арнайы корреспонденті және әдеби қызметкері лауазымына тағайындалды, содан кейін Семей облысы бойынша Қазрадиокомитеттің уәкілі болды.

1943 жылдан 1951 жылға дейін Евсей Моисеевич Қазақ радиосының «Соңғы жаңалықтарының» меншікті тілшісі болды. “Соңғы жаңалықтардың” алғашқы шығарылымы Германияның КСРО-ға шабуылы туралы Үкіметтің хабарламасы берілгеннен кейін 45 минуттан кейін эфирге шықты.

• 1941 жылы 22 маусымда түнгі басылымда майданнан алғашқы хабарлама жіберілді. 1941-1945 жылдар аралығында Орталық хабар таратудың «Соңғы жаңалықтарында» ғана белсенді армиядан жеті мыңға дейін хат-хабар таратылды. Ақпараттық хабарламалардың негізін 1941 жылы 24 маусымда құрылған Совинформбюроның материалдары құрады. Бұл қорытындылар мен хабарламалар бірнеше рет қайталанды. Соғыс басталған кезде хабар тарату торы түбегейлі өзгерді. Радио комитеті әскери жағдайда болды. Армия мен флоттың қрыс қимылдарына арналған хабарлармен қатар, азат етілген қалалар, тылдағы кеңес адамдарының жұмысы туралы хабарлар үнемі дайындалды. Майдангерлер қираған кәсіпорындарды қалпына келтіру, зауыттар мен фабрикалардың жұмысы туралы үлкен қызығушылықпен білді, – деді Наталья Яковлева.

1944 жылы Евсей Моисеевич Семей облыстық радио комитетінің басшысы болып тағайындалды, онда ол 1955 жылға дейін қызмет етті. Қазақстанда алғашқылардың бірі болып 1951 жылы оған «КСРО құрметті радио операторы» атағы берілді. Соғыстан кейінгі жылдары Евсей Моисеевич Н.К.Крупская атындағы Семей педагогикалық институтында тарих мамандығы бойынша жоғарғы білім алды. Қазақстан КПб Семей қалалық комитеті жанындағы марксизм-ленинизм институтын бітіріп, КСРО Журналистер Одағының мүшесі болды.

Облыстық радиода белсенді жұмысын жалғастыра отырып, бір мезгілде «Семей правдасы», «Прииртышская правда», «Ленинская смена», «Дружные ребята, Жоғарғы – Ертіс пароходының «Советский Иртыш», «Трудовые резервы» газеттерінің штаттан тыс тілшісі болып жұмыс істеді, Евсей Моисеевич радио мен теледидар үшін өлеңдер, музыка, проза жазды, әдеби-музыкалық композициялар дайындады. Евсей Моисеевич 1997 жылы қайтыс болды, ұрпақтары үшін үлкен естелік  – 150-ден астам жарияланған мақалалар, очерктер, репортаждар, повестер, оннан астам ән қалдырды.

Біз 2023 жылы Ұлы Отан соғысындағы кеңес халқының Жеңісінің 78 жылдығын атап өтеміз. Біз, ұрпақтар, Отанымызды неміс-фашистік басқыншылардан азат етуші батырлар туралы ғана емес, сонымен қатар Евсей Моисеевич Макаров сияқты “көрінбейтін майданның” жауынгерлері туралы да есте ұстауымыз керек. Дәл осындай кәсіптердің арқасында миллиондаған кеңес адамдары 1945 жылы 9 мамырда радиодан И.В.Сталиннің кеңес халқының гитлерлік Германияны жеңгені туралы үндеуін естіді. Сол күні сағат 22:00-де Кеңес Одағының барлық радиостанциялары неміс-фашистік басқыншыларды жеңген қаһарман Қызыл Армия мен Әскери-Теңіз күштерінің жауынгерлерінің құрметіне Мәскеуде салтанатты отшашуды таратты.

Semeynews.kz