ЖЕКЕ КӘСІПКЕРЛЕР ҮШІН МӘМС ТУРАЛЫ

Жеке кәсіпкерлер міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға қанша төлейді, жұмысшыларға қанша ұстайды және азаматтардың жеңілдікті санатындағы қызметкерлерге төлей ме? «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КЕАҚ Абай облысы бойынша филиалының директоры Әбілов Ғалымжан Нұржаубайұлы жеке кәсіпкерлер тарапынан жиі қойылатын сұрақтарға жауап берді.

 Жеке кәсіпкерлер өз пайдасына міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға қанша төлейді?

Жеке кәсіпкерлер мен жеке практикамен айналысатын азаматтар басқа да әлеуметтік аударымдармен бірге міндетті медициналық сақтандыруға белгіленген жарналарды төлейді.

2023 жылы осы санаттағы төлеушілер үшін жарна мөлшері ең төменгі жалақының 1,4 еселенген мөлшерінің 5 пайызын немесе ай сайын 4 900 теңгені құрады.

(70 000*1,4) *5% = 4900 теңге.

Қалай төлеу керек?

Сіз жеке кәсіпкер ретінде МӘМС-ке төлемді екінші деңгейлі банктің кез келген бөлімшесі арқылы, оның ішінде мобильді қосымшалар арқылы, сондай-ақ «Қазпочта» АҚ, Kassa 24 өзіне-өзі қызмет көрсету терминалдары және Qiwi әмиян арқылы аудара аласыз.

Төлем мақсатының коды (ТМК) – 122

Сіз ай сайын да, ұзақ мерзімге де алдын ала төлей аласыз. 2-3 жұмыс күні ішінде қайтарылған ақшаны тексеруді ұмытпаңыз. Жарналар ЖСН немесе толық аты-жөні қате көрсетілсе, төлем сомасы асып кетсе, шегерім базасы 10 ең төменгі жалақыдан асқан жағдайда қайтарылуы мүмкін.

Жеке кәсіпкерлер жұмыс беруші ретінде МӘМС үшін қанша төлейді?

Егер жеке кәсіпкердің жұмысшылары болса, онда олар төлеуге жауапты:

• қызметкерлердің жалақысының 3% мөлшерінде, бірақ жұмыс беруші ретінде 21 мың теңгеден аспайтын шегерімдер;
• қызметкерлердің кірістері есебінен қызметкерлердің еңбекақы деңгейінің 2% мөлшерінде, бірақ жарналардың 14 мың теңгеден аспауы тиіс.

Мысалы:

2022 жылдың шілде айында N қызметкері 200 000 теңге жалақы алды. Бұл жағдайда қызметкердің жарна сомасы 4 мың теңгені құрайды, жұмыс беруші өзінен 6 мың теңге көлемінде аударымдарды аударады. Және де әрбір қызметкер үшін, жалақысына байланысты дәл осында төлемдер жасалды.

Қалай төлеу керек?

АЖ қызметкерлері үшін МӘМС-ке төлемді банктің кез келген бөлімшесі, оның ішінде мобильді қосымшалар арқылы және «Қазпошта» АҚ арқылы аударуға болады. Төлем мақсатының коды (ТМК): 121

Жеке кәсіпкер азаматтардың жеңілдікті санатына кіретін болса, оған міндетті медициналық сақтандыруды төлеу қажет пе?

Иә. Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру бойынша жарналарды жеке кәсіпкерлер «Міндетті медициналық сақтандыру туралы» Қазақстан Республикасының Заңына және Қазақстан Республикасының Салық кодексіне сәйкес төлейді, салық есептілігін табыс етуді тоқтатқан немесе әрекетсіз деп танылғандарды қоспағанда.

Жеке кәсіпкер, егер оның қызметкерлері келесі санаттағы адамдар болса, жарналар мен аударымдарды төлемейді:

• балалар (18 жасқа дейін);
• Зейнетақы төлемдерін алушылар, оның ішінде Ұлы Отан соғысының қатысушылары мен мүгедектері;
• «Алтын алқа», «Күміс алқа» алқаларымен марапатталған немесе бұрын «Батыр ана» атағын алған, сондай-ақ I және II дәрежелі «Ана даңқы» ордендерімен марапатталған көп балалы аналар;
• Мүгедек адамдар;
• орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары білім беру ұйымдарында, сондай-ақ жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында күндізгі оқу нысанында оқитын тұлғалар.

Жарналарын мемлекет төлейтін азаматтардың жеңілдікті санатына ену үшін өтініш берушінің деректері тиісті ақпараттық жүйелерге енгізілуі қажет.

Мысалы:

«Зейнетақы төлемдерін алушы» санатына ену үшін зейнеткер зейнетақы төлемдерін алуы қажет, содан кейін жүйе оны автоматты түрде жеңілдетілген санатта анықтайды. Дәл осындай принцип «Мүгедек адам» жеңілдік санатына қатысты, мүгедектік бойынша жәрдемақы алуға өтініш берген кезде АЖ-ға тұлғаның деректері енгізіледі, содан кейін сақтандыру мәртебесі автоматты түрде тағайындалады. Тағы бір мысал, «күндізгі бөлімдегі студенттер», мұнда білім беру мекемесінің әкімшілігі АЖ Ұлттық білім беру деректер базасына өз оқушылары туралы ақпаратты енгізуі қажет және сақтандыру мәртебесі автоматты түрде тағайындалады.

Декреттік демалыстағы әйел жеке кәсіпкер болса, оған МӘМС төлеу керек пе?

Бұл санаттағы жеке кәсіпкерлік немесе еңбек қызметін жүзеге асырмайтын және табысы жоқ әйелдер болып табылады.

Егер әйел жеке кәсіпкер болса, онда ол жеке кәсіпкерге 4900 теңге көлемінде белгіленген жарна төлейді.

Салық есептілігін табыс ету тоқтатыла тұрған жағдайда, Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес кәсіпкер жеке кәсіпкер ретінде міндетті медициналық сақтандыруға жарна төлеуге міндетті емес.

Жеке кәсіпкер жұмыс істемесе, МӘМС төлеу керек пе?

Егер жеке кәсіпкер өз қызметін тоқтатқан болса және кәсіпкерде басқа кіріс болмаса, онда ол екі нұсқа бойынша төлейді:

• тәуелсіз төлеуші ​​ретінде ең төменгі жалақының 5% 3500 теңге. 2023 жылы (ай сайын немесе бір жыл алдын ала төленген);
• Астана, Алматы, Шымкент қалаларының және облыстық маңызы бар қалалардың тұрғындары үшін 1 АЕК (3450 теңге) мөлшерінде және басқа елді мекендердің тұрғындары үшін 0,5 еселенген АЕК (1725 теңге) мөлшерінде бірыңғай жиынтық төлемді (БЖТ) төлеуге.
• Қызметін тоқтатқан жеке кәсіпкер жұмысқа орналасса, жұмыс беруші оның жалақысынан аударымдарды төлейді және жарналарды ұстайды.
• Жұмыскер болып табылатын жеке кәсіпкер міндетті медициналық сақтандыруға жарна төлей ме?

Иә. Бұл ретте, «МӘМС туралы» Заңның 28-бабының 3 және 5-тармақтарына сәйкес төлеуші ​​қызметкер ретіндегі жалақысының 2%-ын, ал жеке тұлғаға ең төменгі жалақының 1,4 еселенген мөлшерінің 5%-ын немесе жеке кәсіпкер ретінде 4900 теңгені төлейді.

Салық есептілігін табыс ету тоқтатыла тұрған жағдайда, Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес кәсіпкер жеке кәсіпкер ретінде міндетті медициналық сақтандыруға жарна төлеуге міндетті емес.

Міндетті медициналық сақтандыру жарнасын төлемегені үшін жеке кәсіпкерлерге айыппұл салынады ма?

Иә. Жеке кәсіпкердің МӘМС бойынша қарызы болса, оны өтеуге болады. Бірақ төлем күнін қосқанда кешіктірілген әрбір күн үшін қайта қаржыландыру ставкасының 2,5 еселенген мөлшерінде өсімпұл алынады.

Айыппұлды болдырмау үшін жеке кәсіпкерлер жұмыскерлер үшін жарналар мен аударымдарды, егер бар болса, уақтылы төлеуі керек. Есепті кезеңнен кешіктірмей, яғни табыс төленген айдан кейінгі айдың 25-інен кешіктірмей.

Медициналық сақтандыру қорына жарналарды және (немесе) аударымдарды төлеуден жалтарған жағдайда қандай шаралар қолданылады?

Мемлекеттік кірістер органдары (салық комитеті) аударымдар мен жарналардың уақтылы және толық есептелуін және аударылуын бақылайды. Егер жеке кәсіпкер жарналарды және (немесе) аударымдарды төлеуден жалтарса, онда ол ӘҚБК-нің 92-1-бабына сәйкес әкімшілік жауапкершілікке тартылады.

Жұмыс берушiлердiң, жеке кәсiпкерлердiң, жеке нотариустардың, жеке сот орындаушыларының, адвокаттардың, кәсiби медиаторлардың мiндеттi медициналық сақтандыруға аударымдарды және (немесе) жарналарды төлемеуi, уақтылы және (немесе) толық төлемеуi – ескерту жасауға әкеп соғады. Бір жыл ішінде қайталап бұзған жағдайда төлемеушілерге айыппұл салынады:

• шағын кәсiпкерлiк субъектiлерi үшiн мiндеттi медициналық сақтандыруға төленбеген (аударылмаған), уақтылы және (немесе) толық төленбеген (аударылған) аударымдар және (немесе) жарналар сомасының 20 % мөлшерiнде;
• орта бизнес үшін – 30% мөлшерінде
• ірі кәсіпкерлік субъектілері үшін – 50% мөлшерінде

Міндетті медициналық сақтандыру бойынша жарналарды және/немесе аударымдарды төлеу кезінде жеке кәсіпкер үшін нені есте сақтау маңызды?

• Төлемді қайтару болмайтындай алушының ЖСН мен толық аты-жөнін дұрыс көрсетіңіз
• 2-3 жұмыс күні ішінде ақшаның қайтарылғанын тексеріңіз. Егер қайтару болса, дұрыс ақпаратпен төлемді қайта жасаңыз
• Есепті кезеңнен кешіктірмей салық органдарына есептерді дайындау және ұсыну
• МӘМС-ке төлемді аудару туралы қызметкерлеріңізді хабардар етіңіз

Көбінесе жеке кәсіпкерлер жарналар мен аударымдардың уақтылы және жүйелілігін сақтамайды, бұл өз кезегінде МӘМС туралы Заңның 6-тармағы, 1-тармағы және 7-тармағын бұзу болып табылады, қарызға алып келеді және ең бастысы, медициналық сақтандыру жүйесінде жеке кәсіпкерлерді сақтандырудың жоқтығына. Біз жеке кәсіпкерлерді осы мәселеге жауапкершілікпен қарауға шақырамыз, төлемдердің уақтылы жасалмауы және сәйкес келмеуі сіздің қызметкерлеріңіздің сақтандырылмауының басты себебіне айналады, сол арқылы олардың Қор есебінен медициналық және дәрі-дәрмектік көмекке қол жеткізуін шектейді. Сондай-ақ қызметкерлер жұмыс берушілерден Қорға ай сайынғы жалақысынан ұсталатын аударымдарды төлеуді талап етуі керек.

 Көмек көрсету сапасы туралы сұрақтарыңыз болса, емханаңыздағы Пациенттерді қолдау қызметіне хабарласуыңызға болады. Егер жағдайды орнында шешу мүмкін болмаса, Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына ыңғайлы байланыс арнасы: fms.kz ресми сайты, 1406 байланыс орталығы, Qoldau 24/7 мобильді қосымшасы және Telegram желісіндегі SaqtandyryBot арқылы хабарласуға болады. Дәл осындай құралдар сақтандыру жағдайын тексеруге мүмкіндік береді. Сондай-ақ Қазақстан Республикасының egov.kz электрондық үкіметінің сайтында «Денсаулық сақтау» бөлімінде медициналық сақтандыру жүйесіндегі мәртебеңізді тексеріп, «Медициналық қызметтер туралы және МӘМС-те аударылған сомалар туралы ақпарат» мемлекеттік қызметі арқылы төленген төлемдер туралы біле аласыз. Бізге байланысты емес себептерге байланысты 1406 байланыс орталығы арқылы Beeline ұялы байланыс операторының абоненттерінен қоңырауларды қабылдау мүмкін емес. Кері байланыс арналарын пайдаланыңыз.

Semeynews.kz