Шығыс Қазақстан облысы Риддер қаласындағы жылу электр орталығының жұмысы әлі жөнге қойылмай келеді. Ақау шыққан қазандықтар қалыпқа келтірілгені сол еді, кенет өрт шығып жағдайды қиындатып жіберді. Бәрінен бұрын үйлері қайта-қайта суып кетіп отырған тұрғындарға ауыр. Осы ретте, ҚазАқпарат тілшісі орталықтағы оқиғалар хронологиясына көз жүгіртіп көрді.
Алғашқы ақау қазанда шықты
Кеншілер қаласының халқын толғандырып отырған жылу мәселесінің толыққанды шешімін таппай келе жатқанына бірнеше айдың жүзі болды. Ең алғаш рет жылу электр орталығындағы ақау өткен жылдың қазан айында шыққан.
Нақты айтқанда, 23 қазанда орталықтағы қазандықтар жұмысын тоқтатып, үйлер жылусыз қалған. Шаһар әкімі Дмитрий Горьковой оқиға орнына барып, тиісті шараларды қабылдап жатқандықтарын айтып тұрғындарды сабырға шақырды.
24 қазанда Шығыс Қазақстан облысының әкімдігі Риддердегі жылу электр орталығындағы төтенше жағдай сапасыз мазут салдарынан болғанын мәлім етті.
«ЖЭО басшылығының салғырттығынан мазут дұрыс тексерілмеген. Белгілі болғандай, оған су қосылған. Орталыққа «Қазцинк» ЖШС-дан, Өскемендегі ЖЭО-дан мазут жөнелтілді. Осының нәтижесінде, орталық 100 күн үздіксіз жұмыс істейтін отынмен қамтамасыз етіледі», – делінген сол кездегі ақпаратта.
Сол күні тұрғын үйлер мен әлеуметтік нысандар жылумен қамтамасыз етіле бастады. Орталыққа жеткізілген мазуттың жалпы көлемі 190 тоннаны құрады.
Бірақ қазан айының соңында халық қайтадан жылусыз қалды. Белгілі болғандай, жылу электр орталығында қазандықтардың бірі істен шыққан. Қарашаның 1-і күні әкімдіктен үйлердің жылуға қосылғаны туралы ақпарат берілді.
5 қараша күні сағат 20.00-де орталықтағы күл шығару жүйесіндегі сорғы істен шығып, №1 қазандық агрегатының қосалқы жабдығы апатты жағдайда ажыратылды. Соның салдарынан жылу тасығыштың температурасы +39°С дейін төмендеді (қалыпты температура мөлшері +70°С). Риддер қаласының 22 мыңнан астам абоненті үшін жылу беру азайтылды.
«Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың сыныптамасын белгілеу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 2 шілдедегі № 756 қаулысына сәйкес бұл апаттық жағдай жергілікті ауқымдағы төтенше жағдай ретінде жіктеледі. Жағдай ерекше бақылауда. Риддер қаласын жылумен жабдықтауды қалпына келтіру бойынша барлық қажетті шаралар қабылдануда», – деген еді облыс әкімі Даниал Ахметов.
Төтенше жағдайға орай Риддер қаласының білім бөлімі басшысы міндетін атқарушының бұйрығымен 7-11 қараша аралығында мектеп оқушылары қашықтан оқыту форматына көшті. Осы уақыт ішінде қаланың мектепке дейінгі мекемелері өз жұмысын тоқтатты.
Жөндеу жұмыстары жүргізілді
Өңірдің ірі өнеркәсіптік және коммуналдық кәсіпорындарының қызметкерлері ЖЭО-ның жұмысын қалыпқа келтіру үшін оны бірқатар учаскеге бөлді. Әрбір маман өз учаскесінде жабдықтың жай-күйіне аудит жүргізіп, қажетті жұмыстар бойынша ұсыныстар айтты. ШҚО әкімдігінің мәліметінше, «Риддер ЖЭО» басшылығы жабдықтар жұмысындағы ақауларды анықтау үшін еш шара қолданбағандықтан «Казцинк» ЖШС, «Өскемен жылу желілері» АҚ, «Өскемен ЖЭО», «Казвзрывпром», ШҚ АЭК-ден шақырылған мамандарға олардың жұмысын істеуге тура келген.
8 қараша күні түске қарай 3 қазандық іске қосылып, жүйеде температура 57 градусқа дейін көтерілді. Алайда көп ұзамай орталықта тағы да ақау шыққан.
«9 қарашада жылу электр орталығындағы №6 жоғары қысымды қазандық іске қосылған болатын. 10 қараша күні түнгі сағат 01:00-де температурасы 65 градусқа жеткен №6 қазандық апатты жағдайда сөндірілді. Бірден жөндеу жұмыстары басталып кетті», – деді сол кезде қала әкімі Дмитрий Горьковой.
Келесі күні қазандық қайта қалпына келтірілді. Содан соң қазандық іске қосылып, жылу бере бастады.
14 қарашада Риддердегі төтенше жағдай бойынша құрылған жедел штаб өкілдері жылу электр орталығындағы жөндеу-қалпына келтіру жұмыстары кестеге сәйкес жүргізіліп жатқанын хабарлады.
«Орталықтағы агрегаттарды реттеу үшін Өскемен және Согра ЖЭО энергетиктері мен арнайы мамандары келді. №1, № 3 орташа қысымды қазандық және жоғары қысымды №6 қазандық жұмыс істеп тұр. Жоғары қысымды № 4 қазандықты автоматтандыру бойынша жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Жуық арада осы агрегатты қалпына келтіру жұмыстары аяқталады», – делінген еді ақпаратта.
23 қараша күні орталықтағы екі қазандық әлі жөнделіп жатқаны мәлім болды. Арада бір апта өткен соң жөндеу жұмыстарына ресейлік мамандар тартылғаны хабарланды.
Үйлер қайта суып кетті
Десе де 1 желтоқсанда Риддер халқының үйлері қайта суып кеткен. Төтенше жағдай жөніндегі жедел штаб өкілдері мұның себебін түсіндірді.
«Жылу электр орталығы суды Громотуха өзенінен алады. Өзендегі «Лениногорск» СЭС учаскесінде қабыршақ мұз жиналуына байланысты осындай жағдай болып отыр. Қала тұрғындары бұл табиғи құбылысты бұрыннан жақсы біледі. Өзенді тазарту бойынша барлық қажетті жұмыстарды СЭС қызметкерлері жүргізіп жатыр. Жағдай тұрақтанып келеді», – делінген хабарламада.
Желтоқсан айының ортасында ШҚО әкімі Даниал Ахметов қалалар мен аудандардың әкімдерімен жылу мәселесі бойынша жиналыс өткізді. Оған Энергетика министрлігі Атомдық және энергетикалық қадағалау мен бақылау комитеті аумақтық департаментінің өкілі қатысты. Белгілі болғандай, сәуір айынан қыркүйекке дейінгі аралықта осы ведомствоның мамандары Риддер жылу электр орталығына бармаған.
«Алайда 15 қыркүйекте олар министрлікке хат жолдап, орталықтың жылыту маусымына толық дайын екендігі туралы хабарлады. Бүгінде департамент Риддер ЖЭО басшылығы 4 және 5 қазандық агрегаттарының жөнделгені туралы теріс ақпарат жолдағанын мәлімдеп отыр. Осыдан-ақ аталған ведомство өздерінің дәрменсіздігі мен немқұрайлылығын көрсетті деуге болады. Өзге энергетикалық объектілерді де қалай тексеріп, баға беретіні күмән тудырады. Департамент мамандарының әрекетсіздігінен бүкіл қала қыс мезгілінде жылусыз қалу қаупіне ұшырады. Мұндай немқұрайлы шенеуніктер мемлекеттік қызметте болмауы керек. Министрлік тиісті шара қабылдайды деген ойдамын», – деді аймақ басшысы.
Қаңтар айының басында ЖЭО-да кезекті апат болды. Бұл жолы багер станциясы су астында қалған.
«Дәл осындай жағдай өткен жылдың 5 қарашасында болған. Сол кезде мердігер ұйымдардың қызметкерлері мазутты сорып алып, барлық агрегаттардың жұмысын қалпына келтірген еді. Алайда, ЖЭО басшылығының кінәсінен жағдай тағы қайталанды. Қазір багер станциясында апатты жою жұмыстары жүргізілуде», – деді сол сәтте Даниал Ахметов.
Цехта өрт шықты
Кесапат тек судан емес, өрттен де келді. 19 қаңтарда сағат 06:54-те жылу электр орталығындағы отынмен қамтамасыз ету цехы өртенген. Бірнеше сағат ішінде тілсіз жау толықтай ауыздықталды. Абырой болғанда, ешкім зардап шеккен жоқ. Отынмен қамтамасыз етуді қалпына келтіру жұмыстары да шұғыл түрде басталып кетті.
Облыс әкімдігінің мәліметінше, орталық басшылығына қатысты тұрғындар тарапынан арыз-шағым күрт көбейді. Соған орай аймақ басшысы ЖЭО-ны коммуналдық меншікке беру туралы бастаманы бірнеше рет көтерген. Өз сөзінде Даниал Ахметов Риддер халқынан кешірім сұрады.
«Жылу температурасы төмендеп кеткені үшін Риддер халқынан кешірім сұраймын. Бұл тұрғындар үшін тікелей маңызды осындай нысан иелерінің олқылықтарына жол беріп отырған заңдағы кемшіліктерден туындады деуге де болады. Президенттің тапсырмасымен құзырлы министрлік тарапынан заңға өзгерістер енгізіліп, бізге ЖЭО жұмыстарын талапқа сәйкес бақылауға мүмкіндік болады деп сенемін», – деді ол.
Әкімнің айтуынша, орталық басшылығының жауапсыздығынан осындай оқиғалар болып жатыр. Олар 4 жыл бойы ештеңе істемеген. Мемлекеттік органдарды жалған анықтамалармен алдап келді.
«Өткен жылдың қараша айынан бері орталықта апатты жағдайлар бірінен соң бірі болды. Багер сорғысын екі рет су басты, электрмен жабдықтауда ақаулар шықты. ЖЭО-да бірінші апатқа дейін мемлекет талап ететін 75 жұмысшының орнына 29 адам ғана жұмыс істеген. Қазір онда 150-ге жуық адам тәулік бойы еңбек етуде», – деді облыс әкімі.
Ресми дерекке сүйенсек, жылу электр орталығындағы жабдықтардың 74,5 пайызы тозған. Екі қазандықты жөндеу алдағы уақытта жоспарланып отыр, апатты жағдайда деп танылған олар резервте болады.
Қазіргі уақытта құқық қорғау органдары ЖЭО басшылығына қатысты тергеу жүргізуде. Орталықтың болашағы соның нәтижесінен кейін белгілі болмақ.
