Қазақстанның тарихи орталығы – Семей қаласы қоқысқа белшесінен батуда

Шенеуніктер стихиялық қоқыстарды жою туралы мақтанып отырғанда, аулалардағы қоқыс контейнерлері толып тұр. Келген жылдың алғашқы күндерінде қоқыс шығару конкурсының қорытындысы жарияланды, бір компания жеңіп алды. Қала тұрғындарының наразылығы басылмауда, – деп хабарлайды Semeynewskz.

Егер жазда қала тұрғындары аулалардағы адам төзгісіз иіс пен антисанитарияға шағымданды. Қыста да осы шағымдар басылмауда, қоқыс үйінділері мен қаңғыбас иттер бүкіл округке қоқыс қалдықтарын сүйреуде. Әлеуметтік желілер толып жатқан контейнерлер мен қоқыс жәшіктерінің фотосуреттеріне толы.

“Қоқыс бір аптадан артық шығарылмады, дегенмен келісімшарт бойынша аптасына үш рет шығарылуы керек. ПИК қызметшілері компанияның кеңсесіне қоңырау шалады, олар тұрғындарға уәде берумен құтылады. Бұл мәселені шешуге көмектесіңіздерші! СЭС қайда қарап жүр?! Өйткені, бұл инфекциялардың алғашқы ошағы!»

“Егер айына 2 рет шығарылса, онда бұл жақсы, ал шоттар бір айдағыдай шығарылады. Неліктен олар қайта есептемейді?»

“ҚТҚ экспорты үшін баға көтерілді, бірақ ештеңе өзгерген жоқ. Неліктен бағаны көтеруді сұрады? Ештеңе өзгермейтіндей етіп көтерудің мағынасы болды ма? Өтінемін, жауап беріңіздерші мырзалар?»

Әлеуметтік желілерде мұндай пікірлер бірнеше мыңға жуық. Ал егер бірнеше жыл бойы Семей төмен тарифке байланысты қоқыс коллапсының алдында тұрса, 2022 жылдың соңында ол республика бойынша ең жоғары болып шықты – Алматыдан кейін бір адамға 470 теңге, Алматыда – 553 теңгені құрайды. Алайда баға өскенімен іс орнынан алға жылжымады.

Семейде қатты тұрмыстық қалдықтарды шығарумен өткен жылы сегіз сервистік компания айналысты. Кәсіпорындар 14 көппәтерлі тұрғын үйге және 8500 жеке сектор үйіне, сондай-ақ 4284 заңды тұлғаға қызмет көрсетті.

Коммуналдық қызметтер абоненттердің уақтылы төлемеуіне, жұмысшылардың жалақысының кешігуіне, тозған техниканы жөндеуге қаражаттың жетіспеуіне сілтеді. Барлық кінәні тек қызмет көрсету ұйымдарына беру әділетсіз болар еді. Біздің азаматтар да қызметтерді уақытында төлегісі келмейді, компаниялармен келісімшарт жасасқысы келмейді, тіпті қоқыс салынған пакетті көршісінің есік алдына қалдырып кетеді. Кейде контейнерлерге жету мүмкін емес, өйткені көп қабатты үйлердің тұрғындары барлық ережелерге қайшы көліктерін жол жиегіне қойып кетеді, осыған байланысты арнайы техника қоқыс жәшіктеріне жете алмайды, нәтижесінде қоқыс уақытылы шығарылмайды.

Бірақ рұқсат етілмеген қоқыс полигондарын жою туралы жарияланымдар өте көп болды. Шенеуніктер “Ғарыш сапары” ғарыштық мониторингі 298 қоқысты анықтады, 66-сы шығарылды деп мақтанды. Содан кейін семейліктер келесідей сұрақтар туындады: “Неліктен билік қаланың қақ ортасындағы қоқыс жәшіктеріне назар аудармайды?»

Әкімдік стихиялық қоқыс үйінділерінен қоқыс шығарумен қаланың көмегі аясында 11 кәсіпорынға айналысу тапсырылғанын хабарлады. Олар мұны өз есебінен жасайды.

Осыдан кейін қала тұрғындары тағы қызығушылық танытты: неге әкімдік қала орталығындағы қоқысты ол үшін ақша алатын бейінді ұйымдар әкету үшін шаралар қабылдай алмайды?

Қандай да бір түсініксіз жағдай – стихиялық қоқыстың бұған ешқандай қатысы жоқ ұйымдар шығарады, ал ол үшін ақша алатын мамандандырылған кәсіпорындар қалдықтарды шығарайды. Бұл қалай болғаны?

Ал келген жылдың алғашқы күндерінде қатты тұрмыстық қалдықтарды шығаруға арналған конкурстың қорытындысы белгілі болды. Қала 11 лотқа бөлінді, олардың әрқайсысы бірнеше аудандарды біріктіреді. Әкімдік учаскелерге бөлу барлық аудандарды, орталық және шеткі аудандарды қамтуға мүмкіндік беретінін және ҚТҚ әкетуге орталықтандырылған тәсілді қамтамасыз ететінін атап өтті. Тендер 2022 жылдың тамызында жарияланған болатын.

Жаңа жүйенің көмегімен олар қоқыс шығаратын компаниялардың қызметіне бақылауды күшейтуді көздеді. Бұған дейін компаниялар ҚТҚ полигонымен, сондай-ақ жеке және заңды тұлғалармен дербес шарт жасасқан, белгілі бір аудандардың тұрғындары орындаушыны таңдауға құқылы болатын. Мемлекет тарапынан процесс реттелмеген. Қалада қоқыстың жиналу жағдайына түсініктеме бере отырып, ТКШ бөлімінде қоқыс шығаратын компанияларды бақылау үшін келісімшарттар әлі жоқ екенін атап өтті.

Конкурсты өткізу мерзімі бірнеше рет кешіктірілді.

Өткен жылдың желтоқсан айында халықпен онлайн-кездесу барысында облыс әкімі Нұрлан Ұранхаев жаңа жылдан бастап қоқысты шығарудың басқа жүйесі іске қосылатынына сендірді, әкімнің сөзіне қарасақ, онда әр сектор бойынша өз қоқыс шығаратын компания жұмыс істейтін болады. Бірақ конкурс қорытындысы бойынша – барлық 11 лот бойынша бір жеңімпаз анықталды, ол  – “Семей Тазалық” ЖШС. Әкімдікте иықтарын бұғады, конкурсқа өтінім тек осы кәсіпорыннан келіп түсті.

Облыс әкімдігінің ресми аккаунттарында жеке тұлғаларға арналған жария шарттың мәтіні жарияланды, онда көрсетілетін қызметті берушілердің де, тұтынушылардың да құқықтары мен міндеттері жазылған.

«Семей қаласының аумағынан қатты-тұрмыстық қалдықтарды шығаруға арналған жария шарт» әзірленді, ол жеке тұлғаларға қолданылады, тұрғындарға қоқыс шығаратын ұйыммен жеке шарт жасасу талап етілмейді. Төлем шоттары БАО (бірыңғай есеп айырысу орталығы) арқылы қойылады, онда сумен жабдықтау және жылумен жабдықтау шоттары да қойылады. Заңды тұлғалар мен ұйымдар қоқыс шығаратын ұйыммен тікелей шарт жасасуды талап етеді, өйткені жария шарт осы меншік нысандары үшін қолданылмайды”, − деп хабарлады әкімдік.

Шартқа сәйкес ҰОС қатысушыларына, тыл еңбеккерлеріне, батыр аналарға, I топтағы мүгедектерге; 80 жастан асқан зейнеткерлерге; бес баладан асатын көп балалы отбасыларға жеңілдіктер қарастырылған.

Әлеуметтік желілердегі түсініктемелерге сүйенсек, мұндай жағдай семейліктердің көңілдерін шықпаған көрінеді. “Өмір біздің шенеуніктерге ештеңе үйретпейді. Қоқысқа көміліп жатырмыз, көміле береміз… «Семей Тазалық» бұрында да ештеңені мандытып істеген емес, оларда бірде жүргізушілер жетіспейді, бірде техника жетіспейді, көліктері сынады. Шыдаңыз, бәрін алып кетеді. Қоқыс жиналып тұр, жазда шыбындар мен құрттар пайда болады. Қазір облыс орталығында қоқыс шығару туралы шағымдардың тарихы өзгеретініне күмәнім бар”, – деп жазады әлеуметтік желі қолданушылары.

Семей қаласының құқық қорғаушысы және белсендісі Олег Петрушин жария шартты мұқият зерттеп, бірқатар сұрақтар туындады. “Кім оқыды, сол түсінеді, бұл компанияның тұтынушылары үшін “ең жақсы” кезең келе жатыр. Шолып шыққаннан кейін менде оның шарттарымен келіспейтін бірнеше дәйектер бар. Тұтынушы шарттармен келіспесе не істеу керек және шартқа қосылу қалай жүреді? Мен сізге мәтінмен мұқият танысып, әрқайсыңыз не күтетінін білуге кеңес беремін. Егер жария шарттың мәтініне шағымдар болмаса және сіз бәріне риза болсаңыз, Сіз үнсіз жылы диванға отыра бересіз, бірінші төлемнен кейін сіз автоматты түрде шартқа қосылған болып саналасыз (үнсіз келісіммен қол қойған сияқты). Егер шағымдар болса, онда сіз қай тармақпен келіспейтіндігіңізді және олардың орнына не ұсынатындығыңызды сипаттаңыз, “келіспеушіліктер хаттамасы” деп атаңыз және монополистке жіберіңіз (екінші данасы қолтаңбамен немесе хабарламасы бар тапсырыс хатпен). Иә, иә, бұл қазірдің өзінде монополист, егер тендерге тек бір қатысушы қатысқанын ескерсек, барлық салдары бар. Әрине, монополист келіспейді және дау бірнеше айға созылады. Қоқысты кім шығарады? Менің ойымша, бұл сәтті тендерді ұйымдастырушы (әкімдік) қарастырып, өтпелі кезеңді белгілеуі керек еді. Егер әкімдік көшу сәтін ескермеген болса, онда қоқысты шығару бойынша барлық шығындарды оларға іліп қоюға болады. Бүгінгі таңда көпқабатты үйлердің иелері шешуі керек негізгі мәселелер. Қанша төлеу керек және тұрғындардың санын қалай дәлелдеуге болады? Бірақ жоқ! Бұл монополистің проблемасы және жария шартқа қосылу үшін Сіз ешқандай қағаз ұсынуға міндетті емессіз. Сіз қанша адам үшін төлейсіз, соншалықты қажет деп санайсыз, пайда болған қарызды монополист дәлелдесін, бірақ сіздің қағаздарыңызбен емес, өзіңіздікі.

Монополист шартқа қосылғанға дейін қандай да бір талаптар қоя ала ма? Контейнер жоқ сияқты, кіреберіс жоқ немесе контейнерге алтын жол қажет. Жоқ, мүмкін емес! Тендерге шықпас бұрын, ол әр учаскеге барып, әр контейнерге қарап, осы учаскеге қызмет көрсетуге дайын екендігі туралы шешім қабылдауға міндетті болды. Оның тарапынан шағымдар туындамағандықтан, ол учаскелерді априори зерттеді, онда қандай да бір өзгерістер белгіленген тәртіппен өтуі тиіс немесе тендерге қатысу шарттарын жарамсыз деп тануға болады. Әрине, мен бәріне келісімді оқып, келіспеушіліктер туралы хаттаманы үлкен қадамдармен орындауға кеңес беремін”, – деп кеңес береді семейлік.

Байқау қорытындысына қарамастан, қала тұрғындарының шағымдары ескеріліп, “Семей-Тазалық” ЖШС-не қоқысты уақтылы шығармағаны үшін айыппұл салды.

“Ағымдағы жылдың 9 қаңтарында Семей қаласының полиция басқармасы “Семей Тазалық” ЖШС кәсіпорнына Тельман көшесі, 149 және Энергетик көшесі, 2 мекенжайы бойынша ҚТҚ уақтылы әкетпегені үшін 20 АЕК мөлшерінде айыппұл салды”, – деді Семей қаласы полиция басқармасы бастығының бірінші орынбасары Жандарбек Ахметжанов. Сонымен қатар, қайталап бұзылған жағдайда айыппұл мөлшері 50 АЕК болады. Егер сіз қоқыс уақтылы шығарылмайтын барлық аулаларды есептесеңіз, онда компания туралы ойлану керек…

Semeynews.kz