Семей өлкетанушылары “мұртты” қорғандардың жаңа түрі туралы айтып берді
Семейде “Приртышье” өлкетану қоғамының мүшелері “мұртты”қорғандардың жаңа түрі туралы айтты, – деп хабарлайды Semeynews.kz.
Қоғам төрағасы Марат Сасанов Сарыарқаның ерте темір дәуірінің ескерткіштері тасмола археологиялық мәдениетіне жататынын айтты. Бұл атау Павлодар облысындағы Тасмола аймағында берілген, онда осы түрдің қорғаны алғаш рет зерттелген.
“Мәдениет қызықты және жұмбақ, өйткені мұндай пішін мен құрылымның қорғандары не үшін жасалғаны әлі белгісіз. Негізгі нұсқалары бар және варианттары бар. Біздің өлкетану қоғамымыз қорғандарға белсенді түрде барады. Жылына орта есеппен біз ерекше дизайндағы 3-4 жаңа қорғандарды табамыз. Біз олардың орналасқан жерінің барлық координаттарын археологтарға береміз. Қорғандарды зерттеу әрі қарай зерделенетініне сенімдімін”, – деп атап өтті. М.Сасанов.
Өлкетанушы қорғандардың әртүрлі екенін айтты. Негізінен тас жоталар қорғандарға іргелес және көбінесе шығысқа қарайды. Жоғарыдан қарасаңыз, олар алып “мұртқа” ұқсайды, сондықтан олар – “мұртты” қорғандар атауын алды.
“Қорғандардың өлшемдері 30, 50 және 100 метр. Біз өте үлкен қорғандарды да таптық. Біз үш қорғанды тіркедік, ал “мұрттың” мөлшері 350 метрге жетті. Бұл сирек кездеседі”, – деп атап өтті М.Сасанов.
Өлкетану қоғамының төрағасы ғалымдар “мұртты” қорғандарды 4 негізгі түрге бөлгенін айтты. Біріншісінде екі қорған бар, үлкенінде адам, ал кішкентайында жылқы жерленген. Екінші түрінде екі қорған – бір қатарда оңтүстіктен солтүстікке қарай салынған. Үшінші түрі – бір үлкен қорған салынып, содан кейін оның үстіне шағын қорған тұрғызылған. Мұнда “мұрт” шығыс жағынан алыстап кетті. Төртінші түрі үшінші қорғанға ұқсас.
“Мен тағы бесінші түрі бар деген қорытындыға келдім. Біз бұл туралы “мұрты” бар қорғандар әлі де бар екенін айтқымыз келді. Бұл нені білдіреді? Құрбандық жерлеу орындары да бар, бірақ “мұрттың” өзі қандай да бір себептермен салынбаған. Бұл спутниктік суреттен де көруге болады. Бұл белгісіз “мұрт” болған деген болжам жасауға болады. Менің ойымша, біздің археологтар бұл туралы білуге қызығушылық танытады, егер бұл расталса, онда біз археологияны және медениетті зерттеуге өз үлесімізді қостық “, – деді М.Сасанов өзінің гепотизасында.
Өлкетанушы сонымен қатар “мұртты” қорғандар салттық мақсатқа ие болды және мал қорасы ретінде пайдаланылды деген тағы бір болжам жасады. Мақсат – қайтыс болған адамның мәртебесін және оның байлығын көрсету. Мал саны бойынша олар “мұртты” тұрғызды.
Semeynews.kz
