Ер есімі – ел есінде: Семей облысынан шыққан Кеңес Одағының Батырлары

От пен оқтың ортасында жүріп, бейбітшілік үшін күрескен майдангерлердің ерлігі ел есінде ұмытылмақ емес. Тіпті, жеңіс үшін, елімізден майданға сан мыңдаған сарбаз аттанып, олардың көбісі майдан даласында қаза тапты. Иә, соғыс деген сұрапыл шайқастың алаңында «Отан қорғау» деген ұлы ұғымды жүрегіне сақтап, ерлік көрсеткен ата-әжелерімізді кейінгі ұрпаққа таныту парызымыз. Ұлы жеңістің оңайлықпен келмегені баршаға ақиқат. Сол майдан даласында ерлікпен ерекшеленіп, Кеңес Одағының Батыры атағын алған жерлестеріміз туралы қысқаша мәліметтерді үсынамыз.

            ӘБЕУЛОВ МҰҚАТАЙ

1917 жылы Семей облысы Шұбартау ауданы (қазіргі Аягөз ауданы) Сарықамыс ауылында дүниеге келген. 1941 жылдың тамызынан бастап майданда.

152-ші гвардиялық танкке қарсы артполк /4-ші гвардиялық атты әскер корпусы, 2-ші Украина майданы зеңбірек көздеушісі гвардия қатардағы жауынгер Әбеулов Мұқатай Венгрияны азат ету үшін шайқаста ерекшеленді. 06.10-06.12.1944 жылдар аралығында 6 танк, 4 БТР және басқа да көптеген жау техникасы жойылды.

1944 жылы 16 желтоқсанда Будапешт қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 50 шақырым жердегі Мохора елді мекенінде танктердің шабуылына тойтарыс беру кезінде қаза тапты. Кеңес Одағының Батыры атағы КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының Жарлығымен 1945 жылы 28 сәуірде қайтыс болғаннан кейін берілді.

Ленин, І дәрежелі Отан соғысы ордендерімен және бірнеше медальдармен марапатталған.

Ұрыс даласында жерленген. Туған жерінде батырдың Бюст орнатылды.

           АВДЕЕВ НИКОЛАЙ ДМИТРИЕВИЧ

1919 жылы 6 қаңтарда Семей облысы Көкпекті ауданы Олеговка ауылында дүниеге келген.

1938 жылдан бастап Кеңес Армиясы қатарында. 1940 жылы Харьков әскери-авиациялық училищесін бітіріп, алыс қашықтықтағы бомбалаушы штурман қызметін атқарды.

1942 жылдың қазан айынан бастап майданда. 1944 жылдың наурызына қарай – 8-ші гвардиялық әуе полкі эскадрильясының штурманы /8-ші гвардиялық әуе дивизиясы, 2-ші гвардиялық әуе корпусы/ гвардия АДД капитаны Н.Д.Авдеев әскери-өнеркәсіптік нысандарды, жау әскерлерінің шоғырларын бөліктерін бомбалау үшін жаудың терең тылына 201 сәтті жауынгерлік ұшуды жасады. Сталинград, Орталық, Оңтүстік-Батыс, 1-ші, 2-ші, 3-ші Беларусь майдандарындағы шайқастарға 2-ші әуе корпусының құрамында қатысты. Кеңес Одағының Батыры атағы КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының 1944 жылғы 19 тамыздағы Жарлығымен берілді.

Ленин орденімен, екі мәрте Қызыл Ту орденімен, медальмен марапатталған.

1944 жылғы 2 қыркүйекте шайқаста алған жарадан қайтыс болды.

Оның есімі Киевтегі Мәңгілік Даңқ саябағындағы гранит плиталардың біріне ойылып жазылған, Орск қаласындағы мектеп ғимаратына ескерткіш тақта орнатылған.

                  АУХАДИЕВ ҚОЙГЕЛДІ

1907 жылы Семей облысы Көкпекті ауданы Өрнек ауылында дүниеге келген.

Әрекет етуші армия қатарында – 1942 жылғы маусымнан, 10-шы гвардиялық атқыштар полкінің танкке қарсы қарудың есеп командирі /6-шы гвардиялық атқыштар дивизиясы, 60-шы армия, Орталық майдан/ гвардия кіші сержанты Қ.Аухадиев 1943 жылдың 23-24 қыркүйегінде шайқаста ерекшеленді: оның есебі Нижние Жары ауылының жанындағы Днепр өзені арқылы өтті (Гомель облысы Брагин ауданы) және қарсыластың қарсы шабуылына тойтарыс беру кезінде бірнеше танктер мен өздігінен жүретін қаруларды жойды.

Оның жауынгерлік есебінде 3 сынған және 2 өртенген танк, 3 оқ-дәрісі бар жүк автомашинасы, 2 жойылған «Фердинанд» өздігінен жүретін зеңбірегі және есептері бар 5 станоктық пулемет бар. 1943 жылғы 29 қыркүйекте шайқаста қаза тапты.

Кеңес Одағының Батыры атағы КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының 1943 жылғы 16 қазандағы Жарлығымен қайтыс болғаннан кейін берілді. Ленин Орденімен марапатталған.

Киев облысы Чернобыль ауданы Паришев ауылында жерленген.

Көкпекті ауданының Үлкен Бөкен ауылында ескерткіш орнатылып, батырдың есімімен колхоз, Көкпекті ауылындағы көше, Теректі ауылындағы мектеп аталды.

      БАЗДЫРЕВ ГРИГОРИЙ АФАНАСЬЕВИЧ

1907 жылы Алтай өлкесі, Шипунов ауданы, Комариха ауылында дүниеге келген.

1928-30 жылдары Кеңес Армиясында және 1941 жылдан бастап.

Кіші командирлер мектебін бітірген. 1942 жылғы қарашадан бастап Ұлы Отан соғысының қатысушысы. Воронеж майданы 47-ші армия 3-ші гвардиялық механикаландырылған корпусы 7-ші гвардиялық механикаландырылған бригаданың инженерлік-миналық ротасының сапер бөлімі. 1943 жылдың қыркүйек айының соңында сержант Г.А.Баздырев гвардиясының басшылығымен Селище ауылында (Черкасс облысының Каневский ауданы) Днепрден өтіп плацдарм маңайын миналады. Жаудың 5 танк жарыл, содан кейін танкке қарсы қару есептеуімен бірге бірнеше танк шабуылдарын тойтаруға қатысты.

Кеңес Одағының Батыры атағы 1944 жылы 3 маусымда КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының Жарлығымен берілді.

Ленин, II дәрежелі Отан соғысы, Қызыл Жұлдыз ордендерімен, медальдармен марапатталған.

Соғыстан кейінгі жылдары Семей қаласында тұрып, жұмыс істеді.

            БАТИНЬКОВ СЕРГЕЙ АЛЕКСЕЕВИЧ

1920 жылғы 24 шілдеде Семей қаласында дүниеге келген.

1940 жылдан бастап Кеңес Армиясы қатарында. 1942 жылы әскери авиация мектебін бітірген. 1942 жылдың шілдесінен бастап майданда 208-ші шабуыл әуе полкінің эскадрилья командирі (227-ші шабуыл әуе дивизиясы, 8-ші шабуыл әуе корпусы, 8-ші әуе армиясы, 4-ші Украина майданы).

1945 жылдың наурызына қарай капитан С.А.Батиньков аэродромдарға, эшелондарға, өткелдерге, жау әскерлерінің шоғырларына шабуыл жасау үшін 129 жауынгерлік миссия жасады.

Кеңес Одағының Батыры атағы 1945 жылы 29 маусымда КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының Жарлығымен берілді.

Ленин орденімен, үш Қызыл Ту орденімен, екі I дәрежелі Отан соғысы, Қызыл Жұлдыз, ІІІ дәрежелі «КСРО Қарулы Күштерінде Отанға қызмет еткені үшін» ордендерімен, медальдарымен марапатталған.

                        БЕКБОСЫНОВ СЕРІКҚАЗЫ

1925 жылы 21 қыркүйекте Семей облысы Абай ауданы Қызылорда ауылында дүниеге келген.

1943 жылдан бастап Кеңес Армиясының қатарында, 1943 жылдың ақпанынан бастап шайқаста, 300-ші гвардиялық атқыштар полкінің атқышы (99-шы гвардиялық атқыштар дивизиясы, 7-ші армия, Карелия майданы).

1944 жылы 21 маусымда еріктілер қатарында Ленинград облысы Лодейное поле қаласы ауданындағы Свирь өзенін өтудегі имитацияға қатысты. Тапсырма сәтті орындалды.

Кеңес Одағының Батыры атағы 1944 жылы 21 шілдеде КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының Жарлығымен берілді.

Ленин, Қызыл Жұлдыз ордендерімен, медальдармен марапатталған.

                БЕЛИМБАЕВ ЗАКАРИЯ

1917 жылы 9 мамырда Семей облысы Абай ауданы Арқат ауылында дүниеге келген.

1941 жылдың маусымынан бастап шайқастарға қатысты. 18-ші жеке Понтондық көпір батальонының понтоншысы (3-ші понтон-көпір бригадасы, 60-шы армия, Орталық майдан).

Қатардағы З.Белибаев 1943 жылдың қыркүйек айының соңында Киев қаласынан солтүстікке қарай Днепр өзенінен өту кезінде ерекшеленді. Жараланған бөлім командирін ауыстырды, бірінші болып десантты өзеннің оң жағалауына ауыстырды. Бірнеше күн бойы жау оғының астында жеке құрам мен техника жеткізілді.

Егер өткел зақымдалса, ол ақаулықты тез жойды.

Кеңес Одағының Батыры атағы 1943 жылы 17 қазанда КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының Жарлығымен берілді.

Ленин, II дәрежелі Отан соғысы ордендерімен, медальдармен марапатталған.

ЖАЛҒАСЫ БАР…

Semeynews.kz