Отты жылдарды еске алу: Әбдіғали Қаймолдин
Ұлы Отан соғысының ардагері Әбдіғали Қаймолдин биыл ол 102 жасқа толады. Ол қиын сонау сұрапыл соғыс жылдарындағы әскери күндер мен жауынгерлік жолдастарын еске алады.
Әбдіғали Қаймолдин 1921 жылы 30 маусымда Абралы ауданы Ұзынбұлақ ауылында дүниеге келген. Ата-аналар шаруа болды, колхозда жұмыс істеді. Оның балалық шағы оңай болған жоқ: қыста-оқу, ал жазғы демалысы үй шаруашылығында өтті.
1941 жылы мектепті жаңа бітірген көптеген оныншы сынып оқушылары сияқты Әбдіғали Қаймолдинде майданға жіберілді. Семей қаласында генерал-майор Кирзимовтың басшылығымен 105-ші дивизия құрылды. Дивизия құрамында семейлік балалар Өскеменге, одан әрі Жамбылға, содан кейін Горький облысының Гороховецкий лагеріне, содан кейін майданға жіберілді.
1942 жылдың қыркүйегінде Әбдіғали Қаймолдин Бұл Сталинград түбінде болған жойқын шайқаста ауыр жарақат алды. Сол уақытта Кеңес әскерлері неміс генерал-фельдмаршалы Фридрих Паулусты тұтқындады. Ол өзінің штабымен және 6-шы армиясымен бірге тұтқынға алынды. Бұл Волгадағы ұлы шайқастың шарықтау шегі болды, ол Ұлы Отан соғысы тарихындағы бетбұрыс болды.
Әбдіғали Қаймолдин 76 мм артиллериялық қондырғыда танкке қарсы артиллерияда зеңбірекші, оқтаушы, содан кейін зеңбірек командирі болды. Ардагер еске алды, ұрыс кезінде жаралыларды оқтан тасалап, көмектесіп, табандылықпен алға жылжи түсті. 1943 жығлы 18 наурызда Кеңес әскерлері Харьковты артта қалдырды. Өз бөлімдеріне қосылу үшін төрт күн бойы алдыңғы шеппен жүруге тура келді. Кенет аспаннан неміс мессершмиттерінің шабуылдары басталды. Олардың оқ атқылауларына қарамастан жауынгерлер жау оғының астында әскери бөлім орналасқан Орехово-Зуевоға жол тартты.
Барлық соғыс жылдарында Әбдіғали Қаймолдин төрт рет жараланды. Харьковты азат етуге, Маршал А.М.Василевскийдің басшылығымен 1-ші Украин, 3-ші Беларусь, Балтық майдандарының құрамында соғысқа қатысты. Ол атқыштар дивизиясы – серпіліс дивизиясы құрамында шайқасты. Аталған дивизия жаяу әскердің алдындағы ең қиын жерлерге жіберілетін.
Ардагердің есінде 2-ші және 3-ші Беларусь майдандарының әскерлері, 1-ші Балтық майданы күштерінің бөлігі жүргізген Шығыс Пруссия операциясы ерекше сақталған. 3-ші Беларусь әскерлері 1945 жылдың қаңтарында шабуылға шығып, жаудың қорғанысын бұзды. 1-ші Балтық майданының 43-ші армиясымен бірлесе отырып, шабуылды жалғастырып, тильзит-инстербург тобын талқандап, нәтижесінде Инстербург қаласын басып алды. Ал 1945 жылдың қаңтар айының соңына қарай Кеңес әскерлері Балтық теңізінің жағалауына шықты.
1945 жылы сәуірде 3-ші Беларуссия майданының әскерлері Қызыл Ту Балтық флотының көмегімен шабуыл операциясын жүргізді, оның мақсаты жау тобын жою және Кенигсберг қаласы мен бекінісін басып алу болды. Артиллерияның жаппай соққыларынан кейін Кеңес әскерлері жауға шабуыл жасап, бекініс гарнизонын қаруларын тастауға мәжбүр етті.
Соғыста барлық қиындықтарды жеңу үшін күш пен шыдамдылықты қажет. Ақсақал сонау сұрапыл соғыс жылдарынкеудесіне таққан марапаттар арқылы еске алады. Ардагердің кеудесіне “Кенигсбергті алғаны үшін” медалі, Қызыл Жұлдыз ордені, Отан соғысы ордені, “Жауынгерлік еңбегі үшін” медалі, бірқатар мерейтойлық медальдар, еңбек медальдары тағылды. Барлығы – 32 марапаты бар.
Әбдіғали Қаймолдин 1946 жылы үйіне оралды, ал 1947 жылы Семей ядролық сынақ полигонына қызметке шақырылды. Отан оған жаңа жауапты тапсырма – стратегиялық құпия объектіні қорғауды қамтамасыз етуді тапсырды. Оның күзет батальоны Курчатов қаласында орналасқан және мемлекеттік қауіпсіздік министрлігінің арнайы бөліміне қарасты болды. Бұл жерде ардагер он жыл қызмет етті.
Жалпы, Армия қатарында ардагер 15 жыл және тағы 25 жыл – Семей облыстық комитетінде, аудандық комитетте, Новопокровка аудандық атқару комитетінде және Жаңасемей ауданында партиялық жұмыста болды. Құрмет демалысына шыққанға дейін жұмыс орны Жаңасемей ауданының “Түрксіб” совхозы болды, онда ол партком хатшысы лауазымында қызмет жасады.
Жасы ұлғайғанына қарамастан, ғасыр жасаған ақсақал орнында отырмайды. Ол соңғы жаңалықтардан хабардар болғанды ұнатады. Қазір көру қабілеті нашарлаған, ал бес жыл бұрын ол қалалық газет редакциясында жиі қонақ болып, басылымның жаңа нөмірлерін алуға өзі келетін. Қазіргі таңда ол соңғы жаңалықтарды туыстарынан естиді немесе теледидардан тыңдайды. Ақсақал өзінің өмірі, туыстары мен жақындары туралы естеліктермен жұмыс істемеді. Қоштасу кезінде ол әрдайым жас ұрпақ осы нәзік әлемді қорғауы керек екенін еске салады.
Semeynews.kz
